Huấn luyện
Lời
khuyên cho người chơi dù lượn
© 1998 Jérôme Daoust
Cập nhật ngày 7/3/2007
Lê Hồng Quang dịch từ
bản tiếng Pháp
Bùi Thái Giang hiệu đính theo bản tiếng Anh
Bay thông thường
L2 -
1991/6/1. Quan sát, vươn người, quay. Quay đầu để xem khoảng
không là trống không trước khi quay. Thêm nữa, quay đầu thường
giúp trọng lượng thân người chuyển một cách tự nhiên trong đai
ngồi.
L2 -
1989/12/1. Nhắc lại các quy tắc cơ bản. Tránh sang bên phải
(giống như khi nhường đường cho xe đối diện). Phi công bay sát
vách núi có quyền ưu tiên. Phi công bay cao phải tránh phi công
bay thấp. Nếu bạn bay vào vùng không khí nóng (thermal) cùng với
các phi công khác đã vào trước đó thì phải bay theo cùng chiều
bay của họ.
L2 -
2001/2/24. Lái thô. Mọi động tác đột ngột khi lái dù đều làm
tăng tốc độ rơi, như vào cua với góc cua quá hẹp. Thực hiện các
động tác lái phải nhẹ nhàng để có kết quả tốt nhất. Kéo dây lái
quá đột ngột sẽ làm dù bị lắc với biên độ lớn khi vào cua. Dưới
đây là một ví dụ phổ biến về tai nạn loại này. Xoay lưng về phía
núi, người phi công nghĩ rằng nếu vào cua gấp thì sẽ có nhiều
thời gian hơn để cua trọn vẹn một vòng. Nhưng do kéo dây lái
mạnh để vào cua quá nhanh làm đai ngồi bị văng nhiều hơn ra phía
bên ngoài đường cua. Khi người phi công xoay mặt đối diện với
núi, đai ngồi văng trở lại để trở về vị trí cân bằng, kéo phi
công lao thẳng vào vách núi. Nghĩ rằng đã kéo dây lái không đủ
sâu để xoay, nên tiếp tục kéo sâu tối đa dây phanh phía trong
gây ra hiện tượng dù xoay xoắn và phi công rơi xuống núi.
L2 -
2000/4/3. Quấn dây lái vào cổ tay. Bay với dây lái quấn vào
cổ tay (bạn quấn thêm một vòng dây lái qua cổ tay) rất nguy
hiểm, vì nếu bạn cần với/tung dù dự bị, hay khi cố với cái gì đó
ở xa phía sau puli dẫn hướng dây lái, bạn sẽ tác động bất ngờ
lên vòm dù do kéo dây lái quá nhiều (khi bạn nắm dây lái trong
lòng bàn tay). Vòng dây lái không thể trượt ra khỏi lòng bàn tay
bạn khi cần, nhất là khi bạn đeo găng tay. Móc dây lái vào cổ
tay cũng làm cho phi công khó cảm nhận cảm giác dù hơn là khi
nắm dây lái trong lòng bàn tay.
L3 -
2001/10/4. Góc ngồi. Chỉnh đai ngồi để có thể ngả lưng về
phía sau. Lúc đầu, ngả người về phía sau có vẻ không được tự
nhiên lắm (như khi lái các vật thể bay khác), nhưng khi bạn làm
như thế, bạn sẽ bay tốt hơn. Để cản nhận sự khác biệt giữa việc
ngồi duỗi thẳng trên đai và ngả người về phía sau, hãy làm bài
tập này: Ngồi trong đai, khi bay hay khi treo đai tập mô phỏng,
và để ý
sự khác biệt về tầm quan sát giữa hai tư thế.
Với thế ngồi
thẳng lưng, mắt nhìn về phía chân trời, bạn sẽ thấy:
•
Hai bàn chân
•
Mặt đất
Khi ngả người
về phía sau, mắt nhìn về phía chân trời, bạn sẽ thấy:
•
Đôi tay (cũng có nghĩa là thấy được mức độ kéo dây lái bạn tác
động lên vòm dù)
•
Hai bó dây điều khiển đến điểm móc dù với đai ngồi (cũng có
nghĩa là thấy được mức động lên vòm dù khi chuyển trọng lượng cơ
thế)
•
Dây tăng tốc (là khoảng kéo ở mỗi bên)
•
Vòm dù
•
Mặt đất (tuỳ theo hướng dù, cùng có nghĩa là quan sát được quỹ
đạo của dù so với mặt đất)
Hãy thử xoay
với dịch chuyển trọng lượng nhiều nhất sang một bên khi bạn ở tư
thế duỗi thẳng so với khi bạn ngồi ngả người về phía sau. Bạn sẽ
thấy là có thể dịch chuyển trọng lượng khi ngồi ngả người về
phía sau được nhiều hơn so với tư thế duỗi thẳng. Có một bất lợi
khi ngả quá nhiều về phía sau: Sức ỳ của phi công so với trục
đứng tăng lên, làm tăng nguy cơ vặn xoắn các dây điều khiển khi
dù bị xẹp lớn một bên. Xem thêm Chỉnh đai ngực.
L3 -
1990/5/1. Trong khi đang vào cua, hãy nghiêng người sang
phía bạn muốn xoay tới để làm đai ngồi bên đó nặng hơn, nếu
không, bạn sẽ khử bớt tác dụng của kéo dây lái khi vào cua.
L3 -
2001/10/4. Tốc độ và hướng gió bên dưới trần mây có thể quan
sát được nhờ chuyển động của bóng các đám mây đó trên mặt đất.
L4 -
1997/6/1. Khi bạn bay dọc theo một bên sườn núi, thấp và gần
núi, luôn nghiêng người xa khỏi phía núi, theo cách đó, nếu bạn
bị xẹp một cánh dù phía núi, bạn sẽ ít có khả năng dù bị xoay
vào phía núi đó vì bạn đã sẵn sàng xử lý tình huống trước khi nó
xảy đến. Cũng nên lưu ý rằng nghiêng người thái quá khỏi phía
núi thì khi cần sẽ phải kéo dây phanh ở phía đối diện nhiều hơn,
làm ảnh hưởng đến hiệu năng của vòm dù. Hãy lựa chọn liều lượng
giữa an toàn và hiệu năng.
L4 -
1991/7/1. Các đám mây cho biết thay đổi về tốc độ gió (gió
thay đổi tốc độ và hướng tuỳ theo độ cao). Phần trên các đám mây
cho biết tốc độ gió, còn phần dưới các đám mây thường bị ảnh
hưởng bởi gió từ dưới đất.
L4 -
1991/8/1. Để nghe rõ lời một phi công khác, hãy quay đầu sao
để cho một bên tai hướng về phía gió, làm như vậy sẽ giảm tiếng
gió rít bên tai.
L4 -
1990/6/1. Với những người dùng đai ngồi với ghế lái (rất phổ
biến trong những năm đầu thập kỷ 90), nên điều chỉnh tốc độ cùng
đai ngồi để giảm lực phanh bằng tay và tăng hiệu năng bay.
L4 -
2004/5/5. Uống nước khi bay. Uống từng tý
một và đều đặn sau một khoảng thời gian nhất định, để cho cơ thể
chuyển hoá nước dần dần, chứ không dồn quá nhiều chất lỏng vào
bàng quang như khi bạn
uống nhiều một lúc. Xem thêm Vừa bay vừa… tè!
Xem tiếp